1. Maqsad va Qamrov

Bu yo‘riqnoma, 2025-yil 19-21-iyun kunlari O‘zbekistonning Andijon shahrida bo‘lib o‘tadigan Xalqaro Sog‘liqni Saqlash Tadqiqotlari Kongressiga yuboriladigan tezislarning tayyorlanishi, topshirilishi va baholash jarayonlariga oid standartlarni belgilash maqsadida tayyorlangan. Yo‘riqnoma, tezislarning ilmiy sifatini oshirish va baholash jarayonining shaffof o‘tishini ta’minlashni maqsad qiladi.

2. Maqola Yuborish Jarayoni

2.1. Umumiy Tamoyillar

• Maqolalar kongress tizimiga elektron tarzda  yuborilishi lozim.
• Yuborilgan maqolalar original bo‘lishi, ilgari chop etilmagan va boshqa kongresslarda baholashga taqdim etilmagan bo‘lishi kerak.
• Kongressimizda Faqatgina _tezislar (250–500 so‘z)** yoki to‘liq matnli maqolalar** qabul qilinadi.

• Maqolaning mavzusi kongressning asosiy yo‘nalishi sifatida belgilangan «Fan, Texnologiya va Inson Salomatligi» mavzusi bilan mos kelishi lozim.

• Tadqiqot xalqaro ilmiy adabiyotga hissa qo‘shish salohiyatiga ega bo‘lishi kutiladi.

2.2. Ariza Taqvimi

• Kengaytirilgan tezis yuborish uchun oxirgi sana: 5-iyun 2025
• To‘liq matn yuborish uchun oxirgi sana: 25-iyun 2025

2.3. Til Tanlovlari

• Kongressning rasmiy tillari o‘zbek, turk va ingliz tillaridir.
• Turk va o‘zbek tillaridagi maqolalar xalqaro foydalanish imkoniyatini oshirish hamda kongressning tanilishini kuchaytirish maqsadida ingliz tilidagi sarlavha, annotatsiya va kalit so‘zlarni o‘z ichiga olishi majburiydir.
• Ingliz tilidagi maqolalarda grammatika va imlo xatolarining minimal darajada bo‘lishi muhim. Shu sababli, mualliflarga maqolalarini/toliq matnlarini tizimga yuklashdan oldin kasbiy til tahriri xizmatidan foydalanish yoki ingliz tilini ona tili sifatida biluvchi akademik tomonidan ko‘rib chiqilishi tavsiya etiladi.
• Talab etgan mualliflar uchun kongressimiz professional ingliz tahriri xizmatini taqdim etadi. Ushbu xizmatdan foydalanish uchun maqolangizni academicianstudies@gmail.com manziliga yuborishingiz mumkin.
• Ilmiy uslub qo‘llanilishi, ortiqcha uzun va murakkab iboralardan qochish tavsiya etiladi. Matnlar aniq, tushunarli va akademik yozish qoidalariga mos holda tayyorlanishi kerak.
• Turk, ingliz va o‘zbek tillaridagi maqolalar imlo va punktuatsiya qoidalariga rioya qilgan holda yozilishi lozim. Yozish standartlari uchun quyidagi manbalar asos qilib olinadi:
  • Turk tilidagi maqolalar – Türk Dil Kurumu (TDK) qoidalariga
  • Ingliz tilidagi maqolalar – Oxford English Dictionary (OED) qoidalariga
  • O‘zbek tilidagi maqolalar – «O‘zbek tilining imlo lug‘ati» va O‘zbekiston Respublikasi Tilshunoslik instituti manbalari asosida tayyorlanishi lozim.
• 2.4. Mas’ul Muallifning Vazifalari
  • Barcha mualliflarning maqolada ro‘yxatga kiritilganligiga va maqolaning so‘nggi nusxasini tasdiqlaganligiga ishonch hosil qilish.
  • Kerakli aloqa jarayonlarini olib borish va tahrir jarayonlarini boshqarish.

3. Maqola Formati

3.1. Fayl Formati

• • Maqolalar Microsoft Word (.doc yoki .docx) formatida tayyorlanishi lozim.
  • Kengaytirilgan tezis maqolalari yo‘riqnomaga muvofiq tayyorlanib, 500-1500 so‘z oralig‘ida bo‘lishi kerak. Kengaytirilgan tezis shabloni uchun bu yerga bosing.
  • To‘liq matn maqolalari quyidagi tarkibiy qismlarni o‘z ichiga olishi kerak: annotatsiya, asosiy matn, jadvallar, manbalar va ilovalar. Ular kamida 1.500 so‘z, eng ko‘pi 10 bet bo‘lishi kerak. Agar tadqiqot xususiyatiga ko‘ra 10 betdan oshib ketsa, muharrir tasdig‘i olinishi shart. To‘liq matn shabloni uchun bu yerga bosing.

3.2. Sahifa Tartibi

• • Qog‘oz o‘lchami: A4 (21 x 29,7 sm)
  • Sahifa chegaralari: O‘ng, chap, yuqori va pastki qirralardan 2,5 sm
  • Shrift: Times New Roman
  • Shrift o‘lchami:
    • Sarlavhalar – 12 punkt
    • Asosiy matn – 11 punkt
    • Annotatsiya va izohlar – 9 punkt

3.3. Sarlavha Ma’lumotlari

• • Sarlavha ish mazmunini aks ettirishi kerak va Times New Roman 12 punkt, qalin va markazga hizalanib yozilishi lozim.
  • Sarlavha barcha so‘zlar katta harflar bilan (bog‘lovchilardan tashqari), qalin va markazga hizalanib yozilishi kerak.
  • Agar maqola magistratura yoki doktorlik dissertatsiyasidan olingan bo‘lsa, sarlavha tagiga izoh bilan ko‘rsatilishi lozim.
  • Agar tadqiqot homiy tomonidan qo‘llab-quvvatlangan bo‘lsa, buni ko‘rsatish uchun birinchi sahifada sarlavhaga izoh berilishi lozim.

3.4. Muallif Ma’lumotlari

Muhim: Maqola qabul qilingandan so‘ng muallif ma’lumotlari matnga kiritiladi. Muallif ma’lumotlari quyidagi tartibga muvofiq ravishda qo‘shilishi kerak:

• Muallif(lar)ning ismi va familiyasi maqola sarlavhasining tagida 11 punkt, markazga hizalanib Times New Roman shriftida yozilishi lozim.
• Ism va familiya faqat bosh harf katta qilib yozilishi kerak (masalan: Ali Vatanov).
• Muallif(lar)ning unvoni, tashkiloti, elektron pochta manzili va ORCID ma’lumoti ismi yoniga izoh sifatida kiritilishi kerak va ushbu tartibga mos ravishda ko‘rsatilishi lozim.
• Mualliflarning ORCID raqamini ko‘rsatishi majburiydir. ORCID ro‘yxatga olish uchun bu havoladan foydalaning.

3.5. Annotatsiya va Kalit So‘zlar

• Barcha maqolalar, birinchi sahifada sarlavha ostida joylashgan, quyidagi formatga mos keladigan 250-500 so‘z oralig‘ida annotatsiya (o‘zbek tilida izoh) o‘z ichiga olishi kerak.
• Yozuv formati:
  • Yagona qator oraliqlari
  • Times New Roman, 9 punkt
  • Matn ikki tomonga hizalanishi kerak
• Annotatsiya bitta to‘liq paragraf shaklida yozilishi kerak.
• Annotatsiya quyidagi tarkibiy qismlarni o‘z ichiga olishi kerak:
  • Tadqiqotning maqsadi
  • Foydalanilgan usul
  • Asosiy natijalar
  • Ishning yangiligi va ahamiyati
• Turk va o‘zbek tilidagi maqolalarda avval Turkcha/O‘zbekcha sarlavha, annotatsiya va kalit so‘zlar, keyin inglizcha sarlavha, annotatsiya va kalit so‘zlar yozilishi kerak.
• Annotatsiyaning ostida kamida 3, ko‘pi bilan 5 ta kalit so‘z berilishi lozim. Turkcha tayyorlangan maqolalarda inglizcha kalit so‘zlar ham keltirilishi shart.

3.6. Asosiy Matn

Asosiy matn quyidagi bo‘limlardan iborat bo‘lishi kerak:

• Kirish: Tadqiqotning konteksti, maqsadi va ahamiyati tushuntirilishi lozim.
• Usul: Ishlatilgan metod yoki tadqiqot dizayni bayon qilinishi kerak.
• Natijalar: Ma’lumotlar aniq va tushunarli tarzda taqdim etilishi, kerak bo‘lsa, jadvallar/grafiklar bilan qo‘llab-quvvatlanishi lozim.
• Muhokama: Natijalar ilmiy adabiyot bilan taqqoslanishi va ilmiy hissasi tushuntirilishi kerak.
• Xulosa: Tadqiqotning umumiy xulosalari, tavsiyalar va cheklovlari ko‘rsatilishi kerak.

Matn formatlash talablari:

• Shrift: Times New Roman
• Shrift o‘lchami: 11 punkt
• Matn hizalanishi: Ikki tomonga hizalanishi kerak
• Abzas sozlamalari:
  • Chap: 0 sm, O‘ng: 0 sm
  • Xususiy: Birinchi satr 1,25 sm
  • Abzastan oldin: 0 nk, keyin: 6 nk
  • Qator oraliqlari: 1.15
• Izoh ishlatish faqat zarur bo‘lganda tavsiya etiladi va sahifaning pastki qismida (9 punkt) ko‘rsatilishi kerak.
• Sarlavha yoki pastki sarlavhalarga ustki yoki pastki ma’lumotlar qo‘shmang.
• Manbalar va havolalar APA formatining eng so‘nggi nashri (APA7) ga mos ravishda yozilishi kerak.

3.7. Bayonotlar

Tadqiqotning Muhokama va Xulosa bo‘limlaridan keyin quyidagi bayonotlar kiritilishi kerak:

• Minnatdorchilik Bayonoti (Agar mavjud bo‘lsa):
  Tadqiqotga bevosita muallif sifatida kiritilmagan, ammo ilmiy ishning bajarilishiga yordam bergan shaxslar (masalan, texnik yordam ko‘rsatganlar, til muharrirlari, statistika mutaxassislari va boshqalar) uchun minnatdorchilik bildirishi mumkin.
  Misol: «Ushbu tadqiqotni amalga oshirishda ko‘rsatgan yordami uchun [Ism] ga minnatdorchilik bildiramiz.»
• Manfaatlar To‘qnashuvi Bayonoti:
  Barcha mualliflar tadqiqot natijalariga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan har qanday manfaatlar to‘qnashuvi mavjud yoki mavjud emasligini ochiq bayon etishlari shart.
  Misol: «Mualliflar ushbu tadqiqot bilan bog‘liq har qanday moliyaviy yoki shaxsiy manfaatlar to‘qnashuvi mavjud emasligini bayon etadilar.»
• Mualliflar Hissasi Bayonoti:
  Har bir muallifning tadqiqotga qo‘shgan hissasi aniq ko‘rsatilishi kerak.
  Misol: «[Muallif ismi] tadqiqot dizaynini yaratgan. [Muallif ismi] ma’lumotlarni to‘plash va tahlil qilish ishlarini bajargan. [Muallif ismi] maqolani tayyorlashga hissa qo‘shgan.»
• Etik Ruxsat Bayonoti:
  Tadqiqotning axloqiy qoidalarga muvofiq amalga oshirilganligi ta’minlanishi kerak.
  Misol: «Ushbu tadqiqot barcha axloqiy me’yorlarga muvofiq ravishda amalga oshirilgan.»
• Moliyalashtirish va Grant Qo‘llab-quvvatlovi (Agar mavjud bo‘lsa):
  Tadqiqot qaysi tashkilot yoki fond tomonidan moliyalashtirilganligi aniq ko‘rsatilishi kerak.
  Misol: «Ushbu tadqiqot [Fond nomi] tomonidan [Loyiha raqami] doirasida qo‘llab-quvvatlangan.»

3.8. Bo‘limlar va Pastki Sarlavhalar

• Bo‘lim va pastki sarlavhalar 12 punkt, qalin yozilishi va faqat birinchi harflari katta bo‘lishi lozim.
• Bo‘limlar ondalik tizimda (1., 1.1., 1.1.1. kabi) raqamlanishi kerak.
• Maksimal 3 darajali sarlavhalar ishlatilishi mumkin.
• Kirish va Xulosa bo‘limlari raqamlanmasligi va markazga hizalanib katta harflarda yozilishi lozim.

3.9. Shakllar, Diagrammalar va Jadvallar

• Shakl, diagramma va jadvallar tushuntiruvchi sarlavhalar bilan raqamlanishi kerak.
• Shakl, diagramma va jadvallar sahifa chekkalaridan oshmasligi va markazga hizalanishi lozim.
• Sarlavhalar:
  • 10 punkt, qalin va markazga hizalanib yozilishi kerak.
  • Barcha so‘zlarning faqat birinchi harfi katta bo‘lishi lozim.
• Katta jadvallar uchun kichikroq shrift ishlatish mumkin, lekin 8 punktdan kichik bo‘lmasligi kerak.
• Jadvallar Microsoft Word’ning «Table» opsiyasi yordamida yaratilishi kerak.
• Shakl, diagramma va jadvallar manbasi agar mavjud bo‘lsa, ularning tagida APA 7 formatida berilishi lozim.
• Shakl, diagramma va jadvallar asosiy matnda ilk bor tilga olingan joyga yaqin joylashtirilishi kerak.
• Tartib raqami bo‘yicha ketma-ket raqamlanishi lozim (masalan, Shakl 1, Shakl 2, Grafik 1, Grafik 2, Jadval 1, Jadval 2).
• Barcha shakl, diagramma va jadvallar kamida 300 DPI sifatda bo‘lishi va ichidagi matnlar aniq o‘qilishi lozim.
• Agar kerak bo‘lsa, shakl, diagramma va jadvallar uchun sahifa tartibi gorizontal qilib o‘zgartirilishi mumkin.
• Jadval, shakl va diagrammalar rangli yoki qora-oq bo‘lishi mumkin.
• Matnda berilgan matematik tenglamalar tartib bo‘yicha raqamlanishi, tartib raqamlari qavs ichida sahifaning o‘ng tomoniga joylashtirilishi kerak.

3.10. Manbalar Ro‘yxati

• Manbalar ro‘yxati (KAYNAKÇA) Times New Roman, 10 punkt, osilgan 1,25 sm, ikki tomonga hizalanib maqolaning oxirida joylashtirilishi lozim.
• «KAYNAKÇA» sarlavhasi sahifaning markazida, katta harflar bilan yozilishi kerak.
• Manbalar ro‘yxati maqolaning oxirgi sahifasidan boshlab tuzilishi va muallif familiyasi bo‘yicha alifbo tartibida joylashtirilishi kerak.
• Bitta muallifning bir nechta ishi keltirilganda, eng eski sanadan boshlab tartiblanishi lozim.
• Agar bir muallifning bir xil yildagi bir nechta ishlari ko‘rsatilgan bo‘lsa, u holda ular manbalar ro‘yxati va matn ichida «2003a, 2003b, 2003c» kabi harflar bilan belgilanishi kerak.
• Agar muallifning yakka va ko‘p muallifli ishlari mavjud bo‘lsa, avval yakka muallifli ishlari keltirilishi kerak.
• Ilmiy jurnallarda DOI raqami mavjud bo‘lsa, u ko‘rsatilishi lozim.
• Manbalar ro‘yxati va havolalar APA 7 formatiga mos ravishda tayyorlanishi kerak.
• APA 7 formatidan tashqari yozilgan ishlarga ruxsat berilmaydi.

4. Baholash Jarayoni

• Maqolalar kongressda ikki tomonlama ko‘r-ko‘rona hakamlik tizimi bilan baholanadi.
  • Ushbu jarayonda mualliflar va hakamlarning shaxsiy ma’lumotlari yashirin saqlanadi.
• Hakamlar quyidagi mezonlarga asosan baholaydi:
  • Tadqiqotning yangiligi va ilmiy hissasi
  • Metodologik yaroqlilik
  • Natijalarning aniq va tushunarli taqdim etilishi
  • Yozma ifoda sifati
• Baholash natijalari quyidagicha bo‘lishi mumkin:
  • Qabul qilindi
  • Rad etildi
  • Tuzatish talab etiladi
• Batafsil ma’lumot uchun «Hakam Baholash Yo‘riqnomasi»ga murojaat qilishingiz mumkin.

5. Etik Tamoyillar

• Maqolalarning asl ekanligi mualliflarning javobgarligidadir.
• Kongressimiz har qanday akademik etik buzilish, nusxa ko‘chirish va plagiatga nisbatan qat’iy pozitsiya tutadi.
• Muallif(lar) maqolalarini kongressga yuborish bilan quyidagilarni tasdiqlagan hisoblanadi:
  • Ish asl ekanligi
  • Hech qanday boshqa platformada oldin chop etilmaganligi
  • Hozirda boshqa tadbir yoki jurnalda baholash jarayonida emasligi
• Muallif(lar) o‘z ishlaridan yoki boshqa manbalardan plagiat qilishi qat’iyan man etiladi.
• Chop etish uchun yuborilgan maqolalar Turnitin, iThenticate yoki shunga o‘xshash plagiatni tekshiruvchi dastur orqali tekshirilishi kerak.
  • O‘xshashlik darajasi 20% dan past bo‘lishi talab etiladi.

Muallif(lar) quyidagi bayonotlarni kiritishi shart:

1. Hissa Bayonoti:
   • Tadqiqotdagi har bir muallifning hissasi aniq bayon etilishi lozim.
2. Manfaatlar To‘qnashuvi Bayonoti:
   • Maqolaning har qanday tijorat yoki moliyaviy manfaatlar to‘qnashuviga duch kelgan-kelmaganligi aniq bayon qilinishi lozim.
3. Etik Bayonot:
   • Tadqiqot barcha akademik va ilmiy axloqiy qoidalarga muvofiq amalga oshirilganligi tasdiqlanishi lozim.
4. Plagiat Tekshiruvi Bayonoti:
   • Maqola Turnitin yoki shunga o‘xshash plagiat aniqlash dasturi orqali tekshirilgani va o‘xshashlik darajasi 20% dan past ekani ko‘rsatilishi lozim.

6. Aloqa Ma’lumotlari

Savollaringiz bo‘lsa, quyidagi manzilga murojaat qilishingiz mumkin:

📞 Telefon: +90 532 774 51 31
📧 E-pochta: academicianstudies@gmail.com