Taqrizchilar uchun yoʻriqnoma

 

Maqola baholash yoʻriqnomasi

Ushbu yo‘riqnoma, 2025-yil 19-21-iyun kunlari Andijon, O‘zbekiston shahrida bo‘lib o‘tadigan Xalqaro Sog‘liqni Saqlash Tadqiqotlari Kongressiga  doirasida taqriz baholash jarayonining ilmiy, shaffof va axloqiy qoidalarga muvofiq amalga oshirilishini ta’minlash maqsadida ishlab chiqilgan. Yo‘riqnoma taqrizchilar va tahrir hay’ati tomonidan baholash jarayonida rioya qilinishi lozim bo‘lgan qoidalarni o‘z ichiga oladi.

1. Maqsad va Qamrov

    • Ushbu yo‘riqnoma, kongressga yuborilgan maqolalarning ilmiy sifatini oshirish va baholash jarayonining izchilligini ta’minlash uchun ishlab chiqilgan.
    • Taqriz baholash jarayoni maqolalarning ilmiy hissasini, metodologik yetarliligini va yozish sifatini tahlil qilishni maqsad qiladi.
  1. Baholash Jarayonining Asosiy Tamoyillari
    1. Ikki Tomonlama Ko‘r-ko‘rona Baholash:
      • Taqrizchilar va mualliflarning shaxsiy ma’lumotlari maxfiy saqlanadi.
      • Ushbu tamoyil baholash jarayonining xolis va adolatli o‘tishini ta’minlaydi.
    1. Shaffoflik:
      • Taqrizchilarning fikr-mulohazalari mualliflarga yetkaziladi va tahrir jarayoni batafsil tushuntiriladi.
      • Yakuniy qarorlar taqriz hisobotlari va kongress tahrir hay’ati baholari asosida qabul qilinadi.
    2. Axloqiy Me’yorlar va Xolislik:
      • Taqrizchilar baholash jarayonida shaxsiy yoki institutsional manfaatlar to‘qnashuvidan qochishlari lozim.
      • Taqrizchilar baholayotgan maqolalar bo‘yicha har qanday manfaatlar to‘qnashuvi yuzaga kelgan taqdirda, bu haqda kongress tahrir hay’atiga darhol xabar berishlari shart.
  1. Taqrizchilarning Vazifalari va Mas’uliyatlari

1. Ilmiy Baholash

      • Taqrizchilar maqolalarning original ekanligi, metodologik yetarliligi va ilmiy hissasini tahlil qilishlari lozim.
      • Baholash quyidagi mezonlarga asosan amalga oshirilishi kerak:
        • Originalik va yangilik
        • Metodning to‘g‘riligi va qo‘llanilishi mumkinligi
        • Natijalarning aniq va tushunarli ifodalanishi
        • Muhokamaning ilmiy adabiyot bilan uyg‘unligi
        • Xulosalarning ilmiy hissasi va tavsiyalar
      • Taqrizchilarga baholash shakli kongress tizimi orqali taqdim etiladi. Ushbu shaklda belgilangan mezonlarga muvofiq baholash amalga oshirilib, har bir mezon bo‘yicha ball qo‘yilishi va batafsil fikr-mulohaza bildirilishi kerak.
      1. Fikr-mulohaza
      • Taqrizchilar o‘z tanqidiy fikrlarini konstruktiv va aniq shaklda bildirishlari kerak.
      • Mualliflar tavsiya etilgan o‘zgarishlarni tushunishi uchun izohlar aniq va batafsil bo‘lishi lozim.
      1. Muddatga Rioya Qilish
      • Taqrizchilar baholash jarayonini kongress tomonidan belgilangan muddat (7 kun) ichida yakunlashlari shart.
      1. Maxfiylik
      • Taqrizchilar maqolalardagi ma’lumotlarni maxfiy saqlashlari va uchinchi tomonlar bilan bo‘lishmasliklari kerak.

4. Baholash Jarayonining Bosqichlari

    1. Dastlabki Ko‘rib Chiqish
    • Maqolalar kongress tahrir hay’ati tomonidan shakl va mazmun jihatidan dastlabki tekshiruvdan o‘tkaziladi.
    • Yozish qoidalariga mos kelmagan maqolalar taqriz jarayoniga kiritilmaydi.
    1. Taqrizchi Tayinlash
    • Har bir maqola kamida ikki nafar mutaxassis taqrizchiga yuboriladi.
    • Taqrizchilar baholash taklifini olgandan so‘ng, 7 kun ichida uni qabul qilish yoki rad etish haqida xabar berishlari kerak.
    1. Baholash Mezonlari

Maqolalar quyidagi mezonlar asosida baholanadi:

    • Originalik
    • Ilmiy hissasi
    • Metodologik yetarlilik
    • Natijalarning to‘g‘riligi
    • Yozish sifati va til aniqligi
    1. Qaror Turlari

Taqrizchilar tomonidan quyidagi qarorlar berilishi mumkin:

    • Qabul – Maqola chop etishga tayyor.
    • Kichik tuzatishlar (Minör reviziya) – Ozgina o‘zgarish talab qilinadi.
    • Katta tuzatishlar (Majör reviziya) – Muhim tahrirlar zarur.
    • Rad etish – Maqola nashr etilmaydi.
  1. Taqriz Hisobotlarining Yetkazilishi
  • Taqrizchilarning baholash hisobotlari kongress tahrir hay’ati tomonidan ko‘rib chiqiladi va mualliflarga yetkaziladi.
  • Tuzatish talab etilgan maqolalar, belgilangan muddat ichida qayta ko‘rib chiqilib, yana yuklanishi lozim.
    • .
  1. COPE Tamoyillariga Rioya Qilish

Kongressimizdagi barcha axloqiy jarayonlar Committee on Publication Ethics (COPE) tamoyillariga muvofiq olib boriladi. Shu doirada mualliflar, taqrizchilar va muharrirlar quyidagi axloqiy majburiyatlarga ega:

  1. Mualliflarning Mas’uliyatlari
  • Mualliflar taqdim etilgan maqolaning original ekanligini, ilgari boshqa joyda chop etilmaganligini va baholash jarayonida bo‘lmaganligini tasdiqlashlari shart.
  • Tadqiqotda qatnashgan barcha mualliflarning hissasi aniq ko‘rsatilishi lozim. Ularga hissa qo‘shmagan shaxslarning nomi muallif sifatida kiritilmasligi kerak.
  • Agar tadqiqotda manfaatlar to‘qnashuvi mavjud bo‘lsa, bu ochiq bayon qilinishi shart.
  • Mualliflar tadqiqotlari uchun kerakli axloqiy ruxsatnomalarni olganliklarini va ishlarining axloqiy me’yorlarga muvofiqligini tasdiqlashlari lozim.
  1. Taqrizchilarning Mas’uliyatlari
  • Taqrizchilar baholash jarayonida xolis bo‘lishi va manfaatlar to‘qnashuvidan qochishi kerak.
  • Baholash jarayonida taqdim etilgan ma’lumotlarning maxfiyligini saqlashi va faqat ilmiy tarkib bo‘yicha fikr bildirishlari lozim.
  • Taqrizchilar o‘z baholarini aniq, konstruktiv va kongressning ilmiy standartlariga mos ravishda taqdim etishlari kerak.
  1. Muharrirlarning Mas’uliyatlari
  • Muharrirlar baholash jarayonining shaffof va adolatli o‘tishini ta’minlashlari shart.
  • Muharrirlar taqrizchilarning tavsiyalarini hisobga olgan holda yakuniy qarorni qabul qilishda axloqiy me’yorlarga rioya qilishlari kerak.
  • Etik qoidabuzarliklar aniqlanganda, COPE tamoyillariga muvofiq tegishli choralar ko‘rishlari lozim.
  1. Etik Qoidabuzarliklarni Boshqarish
  • Agar axloqiy qoidabuzarlik aniqlansa, jarayon COPE tamoyillari asosida belgilangan qaror qabul qilish sxemalari orqali boshqariladi.
  • Etik qoidabuzarliklar quyidagilarni o‘z ichiga olishi mumkin:
    • Plagiat – boshqa ilmiy ishlarning to‘liq yoki qisman mualliflik huquqlari ko‘rsatilmagan holda o‘zlashtirilishi.
    • Soxta ma’lumot ishlatilishi – yolg‘on yoki manipulyatsiya qilingan ma’lumotlarning taqdim etilishi.
    • Noto‘g‘ri mualliflik – ilmiy ishtirok etmagan shaxslarning muallif sifatida qo‘shilishi.
    • Manfaatlar to‘qnashuvi bo‘yicha noto‘g‘ri bayonot berilishi yoki uning umuman taqdim etilmasligi.
  • Agar bunday holatlar aniqlansa, maqola kongress dasturidan chiqariladi va mualliflarga rasmiy bildirish yuboriladi.
  1. Taqriz Jarayoniga Qabul Shartlari
  2. Mutaxassislik
  • Taqrizchilar baholayotgan maqolalar mavzusida yetarli tajriba va bilimga ega bo‘lishlari kerak.
  1. Taklifni Qabul Qilish
  • Taqrizchilar faqat yetarli vaqt va bilimga ega bo‘lganda baholash taklifini qabul qilishlari lozim.
  1. Axloqiy Tamoyillar
  • Taqrizchilar baholash jarayonida ilmiy va axloqiy me’yorlarga to‘liq rioya qilishlari shart.
  1. Taqrizchilarga Ko‘rsatiladigan Qo‘llab-quvvatlov
  2. Qo‘llanma va Yo‘riqnoma
  • Taqriz jarayonini samarali boshqarish uchun batafsil texnik yo‘riqnoma tayyorlangan.
  • Bu yo‘riqnoma tizimdan foydalanish va baholash mezonlari bo‘yicha ko‘rsatmalar beradi.
  1. Minnatdorchilik
  • Taqriz jarayonini muvaffaqiyatli yakunlagan taqrizchilarga rasmiy minnatdorchilik sertifikati beriladi.
  1. Bog‘lanish

Taqriz jarayoni bo‘yicha savollaringiz bo‘lsa, biz bilan bog‘laning:

📧 E-pochta: academicianstudies@gmail.com
📞 Telefon: +998339931305

Academicianstudies © 2025 Barcha Huquqlar Himoyalangan

Facebook X-twitter Linkedin Youtube Instagram
Scroll to Top